Stel dat je manager op een dag bij je komt met een voorstel dat je volgens hem niet kúnt weigeren. Door het wegvallen van een klant (of welke andere reden ook) is er niet voldoende werk meer. Maar er is ook een oplossing: bij een andere onderneming was nog een vacature dus nu word jij gevraagd om een deel van de afgesproken werktijd daar te gaan werken en de andere dagen bij je oude baas.
Maar jij voelt daar niks voor. Je kent het andere bedrijf en de arbeidsomstandigheden zijn er minder goed. Of het is voor jou verder reizen. Welke reden er ook voor jou is, je vraagt je af of je werkgever je kan dwingen een deel van de tijd voor die andere werkgever te gaan werken.
Uitgangspunt
Het uitgangspunt van elke arbeidsovereenkomst zijn drie elementen in de relatie tussen de werkgever en de werknemer. Als er sprake is van werk, loon en een gezagsverhouding is er in beginsel sprake van een arbeidsovereenkomst. Die arbeidsovereenkomst is niet overdraagbaar, tenminste niet zomaar. Dat wil zeggen dat de werknemer niet iemand anders mag sturen om het werk te doen, maar ook dat de werkgever niet zonder instemming van de werknemer een deel van de arbeidsovereenkomst aan een andere werkgever mag overdragen.
Detachering
Bij detachering is sprake van een andere situatie. Dan verandert niet de werkgever, maar wel de werkplek en de personen met en voor wie de werknemer werkt. De werkgever heeft een instructierecht en kan in beginsel aan de werknemer bepaalde werkzaamheden opdragen, die deze als goed werknemer zal moeten uitvoeren. Dit recht van de werkgever wordt echter wel begrensd door de afspraken uit de arbeidsovereenkomst en het goed werkgeverschap.
Overgang van onderneming
Een andere situatie ontstaat als de werkgever zijn onderneming verkoopt of opgaat in een andere onderneming. Dat gebeurt niet alleen in het bedrijfsleven, maar komt ook regelmatig voor bij overheidsorganisaties of bijvoorbeeld de gezondheidszorg. Bij overgang van onderneming gaat de arbeidsovereenkomst over naar een nieuwe werkgever, waarbij – in beginsel – alle afgesproken arbeidsvoorwaarden behouden blijven.
Deeltijdontslag
De situatie uit het voorbeeld, waarbij de werkgever een deel van de arbeidsovereenkomst overdraagt aan een andere werkgever, komt in wezen neer op een deeltijdontslag, waarbij tegelijk een andere arbeidsovereenkomst wordt aangeboden. De reden daarvoor kan zijn dat de werkgever op die manier graag het ontslag wil vergemakkelijken, want een werknemer ontslaan is niet altijd eenvoudig. Toch is het van belang om door dit ‘rookgordijn’ heen te kijken: als een werkgever de arbeidsovereenkomst voor een deel of helemaal wil beëindigen, dan zijn daar regels voor. In de geschetste situatie zal de werknemer bijvoorbeeld uitdrukkelijk moeten instemmen met de overdracht van een deel van de arbeidsovereenkomst.
De vraag of het splitsen van een arbeidsovereenkomst in twee arbeidsovereenkomsten met twee verschillende werkgevers verstandig is, kan alleen beantwoord worden aan de hand van de specifieke kenmerken van het geval. Daarom is het verstandig om deskundig advies in te winnen om die situatie te beoordelen.
Arbeidsongeschikt
Ten slotte geldt voor situaties waarbij een werknemer een nieuwe arbeidsovereenkomst krijgt aangeboden nog de specifieke situatie van langdurige arbeidsongeschiktheid. Als een werknemer langdurig ziek is, heeft de werkgever een re-integratieverplichting. Dat kan in de eigen onderneming zijn, maar ook bij een andere werkgever. Is de werknemer gedeeltelijk of situationeel arbeidsongeschikt, dan kan dus ook een gedeeltelijke overgang naar een andere werkgever van toepassing zijn. Voor deze weinig voorkomende situaties geldt echter net als bij de splitsing van een arbeidsovereenkomst dat het niet verstandig is hiermee in te stemmen vóórdat betrokken partijen, waar onder de bedrijfsarts maar ook een jurist die het belang van de werknemer behartigt, hier zijn of haar licht over heeft laten schijnen.
Kortom: doet je werkgever een voorstel waarvan je twijfelt of je dat wel aanspreekt, raadpleeg dan altijd eerst een deskundige, vóórdat je instemt.