Het zal je overkomen: op een dag kom je erachter dat je collega met wie je al jaren samenwerkt en die hetzelfde werk doet als jij een schaal hoger zit. Hetzelfde werk, dezelfde werktijden, ongeveer even oud, dezelfde achtergrond en toch een hoger salaris, dat is niet eerlijk. Is daar nou helemaal niks aan te doen?
Functieschaal en salarisschaal
Niet elke organisatie werkt met functie- en salarisschalen. Veel CAO’s en personeelsregelingen kennen echter wel een bepaalde indeling van functies in schalen of niveaus. Al voordat je in dienst treedt of in een functie aangesteld wordt, is die functie gewaardeerd. Als een bepaalde functie is ingedeeld in schaal 7, dan zal je doorgaans beloond worden met salarisschaal 7. Toch komt het ook voor dat mensen een ander salaris krijgen dan bij de functie hoort. Ze zeggen dan bijvoorbeeld dat ze een schaal lager of een schaal hoger zitten.
Als iemand een schaal lager beloond wordt dan bij de functie hoort, is er meestal sprake van een ‘aanloopschaal’. De persoon die de functie vervult wordt dan in aanloop naar de bij de functie behorende schaal beloond volgens een lagere salarisschaal, bijvoorbeeld om te kijken of hij de functie wel aankan.
Een schaal hoger komt echter ook voor. Dan krijgt de persoon die de functie vervult een hogere salarisschaal dan bij de functie hoort. Dat geeft nog wel eens aanleiding tot scheve ogen, vooral bij collega’s die wèl volgens de bij de functie horende schaal beloond worden.
Oude salaris behouden
Zo’n afwijkende beloning kan verschillende oorzaken hebben. Iemand kan bij zijn aanstelling goed onderhandeld hebben waardoor hij een hoger salaris heeft gekregen. Of iemand kan eerder dat hogere salaris gehad hebben en een lagere functie zijn gaan doen. Vaak zie je dan dat zij het oude salaris behouden. Voor een aanpassing van het salaris naar beneden heeft een werkgever immers nogal wat goede redenen nodig. In onderstaand filmpje legt prof. Sagel uit waarom het niet zo makkelijk is voor een baas om het salaris van zijn medewerker te verlagen.
Allemaal een schaal hoger?
Voor de collega’s die hetzelfde werk doen is het natuurlijk nogal zuur om te weten dat een ander beter beloond wordt. Het ligt dan ook voor de hand dat collega’s vragen om ook in dezelfde salarisschaal te komen en om ook het salaris wat zij niet hebben gehad over de achterliggende periode, dus met terugwerkende kracht, te herstellen. Toch is dat niet zo makkelijk als het lijkt.
Er is geen wet of CAO die werknemers een recht verschaft op een salaris dat gelijk is aan dat van hun collega’s, om de reden dat het salaris van die collega hoger is. Het staat een werkgever wel vrij om dat te doen, maar daarmee zou hij dan wel zijn eigen systeem van functiewaardering ondergraven. Stel dat er in een bedrijf vijf verschillende functies zijn in schaal 7 en in één van die functies worden alle werknemers beloond volgens schaal 8, omdat hun collega dat ook heeft. Vervolgens zullen dan ook de werknemers in de andere schaal 7-functies het salaris willen van schaal 8. De rest van het sneeuwbaleffect hoef ik hier niet te schetsen, maar spreekt voor zichzelf. Om het systeem van functiewaardering in stand te houden zullen niet veel werkgevers geneigd zijn om werknemers groepsgewijs in een andere schaal te zetten.
Redenen voor opslag
Als het hogere salaris van de collega geen argument is om zelf een hoger salaris te krijgen, zul je iets anders moeten verzinnen om opslag te krijgen. Het beste is om eerst genoegen te nemen met het feit dat er soms nou eenmaal redenen zijn die tot oneerlijke uitkomsten kunnen leiden, om de eenvoudige reden dat elke andere uitkomst ook oneerlijk zou zijn. Zoals in dit geval de salarisverlaging voor degene die een schaal hoger zit. Da’s ook niet eerlijk.
Verder is de beste reden om een hoger salaris te krijgen dat je je werkgever overtuigt. Laat weten dat je je wilt ontwikkelen, volg een opleiding. Zorg dat je werk zo goed is dat je opvalt. Neem initiatieven en stel je constructief op. Ten slotte kun je altijd – ook gedurende de arbeidsovereenkomst – met je werkgever in onderhandeling treden over je salaris. Daarbij kunnen deze tips voor een hoger salaris heel handig zijn. Ze zijn geschreven voor sollicitanten, maar een aantal tips is ook heel bruikbaar voor tussentijdse salarisonderhandelingen. Daar is niks mis mee of vreemds aan, want bij salaris is het meestal precies andersom als bij het bekende spreekwoord: wie vraagt wordt nìet overgeslagen.